Chế biến món ăn hoa độc đáo thơm ngon lạ miệng

Không chỉ khoe sắc đẹp, nhiều loài hoa còn hóa thân vào ẩm thực, tạo nên những món ăn tinh tế, bổ dưỡng. Nhờ đó, nền ẩm thực Việt Nam vốn giàu bản sắc đã trở nên vô cùng phong phú và tinh túy. Hoa dùng để chế biến các món ăn Việt Nam có nhiều loài, tùy theo vùng địa lý và tập quán canh tác của từng vùng. Hoa được trồng, hoa hoang dã, hoa có ở khắp ba miền Bắc, Trung, Nam. Miền Bắc gọi là hoa, miền Trung và miền Nam gọi là bông. Hoa súng, hoa thiên lý, hoa bí, hoa mướp, hoa chuối, hoa hẹ, hoa điên điển, hoa sưa, hoa sầu đâu… Dưới đây là những món ăn được chế biến từ hoa độc đáo của Việt Nam

Hoa ban Tây Bắc

Ở vùng núi Tây Bắc, cứ vào tháng 2, tháng 3, hoa ban nở trắng rừng. Những người phụ nữ thường hái hoa ban bán ở chợ như một loại rau sạch hoặc mang về nhà chế biến thành những món ăn độc đáo. Với sự sáng tạo và khéo léo của con người, đã có rất nhiều món ăn được chế biến từ hoa vô cùng hấp dẫn.

Để có những món ăn từ hoa phải trải qua nhiều công đoạn. Sau khi hái hoa, bạn nhặt lấy phần cánh hoa và nhụy hoa, rửa nhẹ rồi chần qua nước nóng, sau đó chế biến thành nhiều món ăn khác nhau.

Hoa ban có thể dùng để làm gỏi rau, nộm gỏi hay hoa ban nấu măng đều rất ngon và hấp dẫn. Ngoài ra, hoa còn có thể giã nhỏ trộn với thịt băm, nhồi cá, nướng gà… tạo thành món ăn thơm ngon, rất hấp dẫn.

Với món xôi (thường gọi là ban đồ), người ta thường chọn những bông hoa mới nở, rửa sạch rồi cho vào chõ đồ xôi đã nấu chín. Ban đồ khi ăn được chấm với chẩm chéo (một loại gia vị truyền thống của người Thái). Lá và hoa ban có vị bùi, ngọt, thoang thoảng hương thơm quyện vào mùi xôi thơm là một trải nghiệm vô cùng thú vị.

Gỏi Hoa ban không giống như các vùng khác, thường có thêm đậu phộng, chanh và vị chua chua. Gia vị trộn nộm Hoa Ban “chuẩn” phải là loại tương ủ lên men của người Thái và giềng giã nhỏ. Với cách chế biến cầu kỳ, nộm Hoa ban thường được làm khi nhà có khách quý.

Hoa tam giác mạch

Hoa tam giác mạch có nhiều ở Cao Bằng, Lào Cai, đặc biệt là Hà Giang. Ở mảnh đất cực Bắc Việt Nam, cứ vào cuối thu, khi tiết trời bắt đầu chuyển lạnh cũng là lúc loài hoa đua nhau khoe sắc.

Mê mẩn loài hoa tím ngàn, ít ai biết rằng hạt của loài hoa có thể dùng làm nguyên liệu để chế biến món ăn. Vào cuối vụ, người ta thu hoạch hạt hoa tam giác mạch và phơi khô, một phần dùng để ủ thành men hồng mi nổi tiếng, một phần có thể xay để làm món bánh tam giác mạch nổi tiếng.

Từ những hạt tam giác mạch nhỏ hơn hạt đậu, người ta nghiền thành bột thật mịn. Sau đó trộn bột với nước thành bột dẻo, rồi cho vào khuôn truyền thống để nặn thành những miếng tròn. Nghe thì có vẻ dễ làm nhưng để xay bột tam giác mạch rất khó, phải là hạt đã được phơi nắng một tuần mới dễ xay. Người ta xay hạt tam giác mạch bằng tay nên phải xay rất kỹ mới có được bột mịn, giúp bánh không bị sạn khi ăn.

Bánh tam giác mạch có vị hơi bùi, hơi hăng đặc trưng của cây rừng. Sắc tím nổi trên nền bánh gợi nhớ về một mùa hoa ngọt ngào. Chỉ những ai từng đến Hà Giang, gặp người dân bản địa mới có cơ hội được dùng loại bánh nổi tiếng này

Hoa thiên lý

Hoa thiên lý từ lâu đã trở thành món ăn được “biến tấu” thành nhiều món ăn dùng trong bữa cơm gia đình, quán ăn. Giữa cái nắng gay gắt của mùa hè mà được thưởng thức những món ngon từ hoa Thiên lý sẽ là một cảm giác thú vị không đâu bằng.

Chọn ra những chùm hoa lớn. Sau khi rửa sạch, ngâm nước rồi tỉa thành từng chùm nhỏ ăn vừa miệng rồi chế biến thành nhiều món ăn như canh hoa thiên lý với xương, thịt bằm hay nấu cua. Ngoài ra, hoa thiên lý xào thịt bò hay dùng với các món lẩu cũng rất đặc biệt. Không chỉ là món ăn bổ dưỡng, loài hoa này còn có tác dụng giải nhiệt, giúp dễ ngủ.

Xem thêm: Địa chỉ mua hoa thiên lý tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh

Hoa chuối

Hoa chuối là loài cây dân dã, gần gũi với người Việt. Bông chuối trơn có màu tím, sinh ra để gắn với những món ăn. Các món ăn được chế biến từ hoa chuối tuy bình dị mà không kém phần ngon miệng.

Phổ biến nhất có lẽ là món nộm hoa chuối ở miền Bắc, còn miền Nam gọi là gỏi bắp chuối. Món nộm là sự kết hợp của đủ các vị chua, cay, ngọt, mặn, có vị hơi chát của hoa chuối, quyện với vị giòn béo của tai heo, vị bùi của đậu phộng, vị tươi mát của các loại rau thơm.

Ngoài ra, hoa chuối còn được dùng trong các món ăn gia đình như canh hoa chuối, bún riêu, hoa chuối hầm chân giò… hay làm món ăn kèm.

Hoa cúc vàng (kim cúc)

Hoa cúc vàng thường được trưng trong các dịp lễ tết, rằm. Loại hoa này khá phổ biến và có giá thành rất rẻ nên nếu dùng để nấu ăn sẽ rất tốt. Y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng cúc hoa có vị cay đắng, tính bình, thanh nhiệt, giải độc, chữa viêm nhiễm, sưng đau, mắt đỏ, đau đầu, chóng mặt.

Hoa cúc thường được chưng với đường phèn để ăn như chè hoặc nấu canh, súp cũng rất lạ miệng. Món ăn độc đáo này sẽ giúp bạn phòng chống các bệnh cảm cúm, viêm não nhẹ, viêm mũi, viêm họng hạt, huyết áp cao, viêm gan …

Hoa hiên (hoa kim châm)

Tuy có vẻ đẹp giản dị nhưng trong hoa hiên lại chứa nhiều chất đạm, chất béo, tinh bột, vitamin A, vitamin C… rất có lợi cho sức khỏe. Hoa hiên được trồng vừa để làm cảnh vừa làm nguyên liệu trong nấu ăn.

Ở nước ta, hoa hiên được trồng rất nhiều ở những vùng có khí hậu mát ẩm như Sapa, Tam Đảo, Đà Lạt… Hoa dùng để ăn sẽ có vị ngọt thanh, thanh nhiệt, tiêu đờm, cầm máu, làm sáng. Hoa thường được nấu với gà, ăn kèm với các loại rau ăn lẩu hoặc nấu với lươn. Thêm một ít bột hoa hiên vào nồi canh cá hoặc riêu cua để tăng hương vị thơm ngon, bổ dưỡng cho món ăn.

Ngoài hoa và lá, rễ của hoa hiên cũng được sử dụng rộng rãi để làm thuốc. Rễ cây hoa hiên có vị ngọt, tính mát, được dùng để giảm đau, chữa cảm sốt, viêm gan, vàng da, viêm tai giữa, đau răng …

Hoa Sen

Trong khi những loài hoa khác có thể chế biến thành những món ăn dân dã thì hoa sen chỉ thích hợp với những món ăn tinh tế, vương giả. Hầu hết các bộ phận của cây sen như hạt sen, nhụy sen, tâm sen, củ sen hay ngó sen đều có thể ăn được.

Hoa sen có vị ngọt, tính bình rất tốt cho sức khỏe. Có một món ngon được chế biến từ hoa sen thuộc vào món ngon cung đình. Đó là vịt hấp hoa sen. Bên cạnh đó, nhiều món ăn có sự kết hợp của hương sen như cơm sen, gỏi sen hay chè sen… đều mang hương vị đặc trưng của ẩm thực Việt Nam.

Cây bông súng

Bông súng có nhiều ở đồng bằng sông Cửu Long. Nơi nào có ao, hồ, kênh rạch thì có hoa súng. Hoa súng rất đẹp, thường có hai loài. Súng sen trồng làm cảnh, hoa to, màu đỏ tím, rất đẹp.

Hoa súng dại, bông màu trắng hoặc tím. Nhụy hoa màu vàng, cả hoa và nhụy đều có thể ăn được nhưng người ta chỉ ăn phần cuống (thân) nên gọi luôn là bông súng. Bông súng tước vỏ, cắt khúc hai đốt ngón tay làm rau sống chấm mắm. Trộn gỏi với bồn bồn, thịt ba rọi và tôm lột vỏ. Nấu canh chua cá đồng; ngâm dấm để làm dưa chua… món nào cũng hoàn hảo.

Vào mùa xuân, người miền Bắc thường kiêng ăn mắm nhưng người miền Nam thì không. Vì vậy hoa súng rất hữu ích trong các món ăn cầu may. Hoa súng quen thuộc làm nên câu hát: “Miền tây nước lũ tràn đồng/Canh chua bông súng nấu xong chờ chàng”.

Bông so đũa

Ở miền Nam, có thể dễ dàng bắt gặp những món ăn được chế biến từ bông so đũa. Cây bông so đũa có hoa màu trắng hoặc tím. Thường chỉ nở từ tháng 10-12, có thể dùng làm cây cảnh. Nhưng lại có giá trị dinh dưỡng rất cao.

Bông so đũa có vị hơi đắng nhưng lại có cảm giác lạ miệng. Vào mùa so đũa, người ta thường hái hoa tươi vào sáng sớm. Bỏ cuống và vị đắng, bỏ đài. Rửa nhẹ rồi chế biến thành canh chua cá rô, canh chua khế, cá lóc, cá linh, tôm sống hoặc lẩu chua với một số loài khác đều rất ngon.

Đơn giản hơn, người ta thường luộc bông so đũa với nước mắm kho. Hoặc luộc với các loại rau ăn kèm để giải nhiệt trong mùa hè oi bức. Đây là một trong những món ăn khoái khẩu của nhiều người.

Xem thêm: Mua bông so đũa ở đâu tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh?

Bông điên điển

Ở Đồng bằng sông Cửu Long, mùa nước nổi cũng là mùa hoa điên điển nở rộ. Bông điên điển nở xanh tươi, rợp bóng hai bên bờ sông, kênh rạch… tạo nên cảnh sông nước hữu tình, thơ mộng. Hoa điên điển là món ăn mang đậm hương vị quê. Được coi là đặc sản của vùng sông nước miền Tây. Có rất ít loài hoa có thể vừa ngắm vừa ăn được như hoa điên điển. Người ta thường chế biến bông điên điển thành những món ăn ngon. Như gỏi bông điên điển, bông điên điển xào tôm, bông điên điển nấu canh chua… Nhưng ngon nhất phải kể đến món bông điên điển nấu canh chua cá Linh.

Chỉ có ở miền Tây mới có thể thưởng thức được món ngon độc đáo này. Vẫn là công thức nấu canh chua có từ lâu đời. Nhưng người dân nơi đây đã khéo léo cho thêm hoa điên điển vào tạo nên hương vị vô cùng hấp dẫn và lạ miệng. Vị chua của me, ngọt của cá. Và hương thơm của hoa điên điển có thể giải nhiệt cho cơ thể trong cái nóng trưa hè.

Người miền Tây còn có món mắm cá linh ăn kèm với bông điên điển. Muốn ngon thì phải ăn kèm với bông điên điển và cá linh vừa mới đánh bắt về. Có như vậy bạn mới cảm nhận được hết hương vị giản dị. Nhưng không kém phần hấp dẫn của món ngon này.

Tham khảo: Địa điểm mua bông điên điển tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh

Bông sầu đâu

Nếu điên điển đại trà bao nhiêu, thì hoa sầu đâu lại hiếm bấy nhiêu. Cây sầu đâu có nhiều ở Thất Sơn, Châu Đốc, An Giang. Cây thân gỗ, cao, lá hình bầu dục ở miền Bắc.

Hoa sầu đâu màu trắng, nở vào mùa xuân, mọc thành chùm nhỏ. Một số món được chế biến từ ha sầu đau như: Dùng để làm gỏi (miền Bắc gọi là nộm). Bông và lá non, rửa sạch, trần sơ qua nước nóng. Trộn với khô cá sặc, hoặc cá lóc nướng, xé nhỏ. Thêm ít rau thơm, hành tây, xoài thái sợi vào, nêm lại cho vừa ăn. Gỏi bông sầu đâu nhận nhận đắng nhưng ngọt hậu và rất bắt miệng.

Bông hẹ

Gắn liền với các loài hoa ở đồng bằng sông Cửu Long không thể không kể đến cây hẹ. Hẹ ăn sống. Nếu bạn xào lá hẹ với mề gà, hoặc tim, gan, huyết heo thì nhớ làm nhiều, kẻo ăn một thì đòi hai. Canh hẹ nấu ngao với đậu phụ có tác dụng giải nhiệt, phụ nữ ăn đẹp da. Bông hẹ miền Nam không hăng như bông hẹ miền Bắc nên câu thành ngữ “rành rành như nồi canh hẹ” là không đúng ở vùng đất này.

Bông bí vàng

Nấu lẩu mắm hay lẩu nấm thì không thể thiếu món bông bí dân dã miền Tây này. Bông bí còn dùng để nấu canh, xào tỏi, đặc biệt bông bí nhồi thịt cũng rất lạ miệng. Bông bí thơm ngon nhưng cũng không kém phần bổ dưỡng. Trong thành phần của hoa bí có rất nhiều chất dinh dưỡng. Ví dụ như canxi, sắt, magie, kali, photpho và nhiều loại vitamin.

Những bông hoa bị cắt cả cuống, thường là hoa bí đực. Khi ngắt hoa bí, người ta thường bỏ phần nhụy bên trong vì đắng. Sau đó dùng luộc, hấp hoặc nấu canh với tôm khô, canh ngao, canh hến, canh cua hoặc xào với thịt bò, thịt lợn. Đơn giản nhất là luộc. Bông bí chỉ cần cho vào nồi nước sôi luộc chín, vớt ra để nguội, vắt kiệt nước, chấm với thịt hoặc cá kho.

Các món ăn từ hoa bí có tác dụng chống lão hóa, chống ung thư do chứa nhiều beta caroten. Đây là một chất chống oxy hóa tế bào. Giúp loại bỏ các gốc tự do có thể dẫn đến ung thư. Chất này vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành vitamin A. Giúp tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch. Ngoài ra, hoa bí còn hỗ trợ phòng chống bệnh tim mạch, cao huyết áp, tốt cho bà bầu. Giúp phòng chống loãng xương, tăng cường thị lực…

Bông mướp

Nhắc đến hoa bí, không thể quên mướp. Mướp khi nở có màu vàng tươi. Những người câu cá có tay nghề cao thường dùng nó cùng mồi nhử để câu ếch cụ thành tinh. Bị chọc ghẹo, con ếch nhảy ra vồ mồi rồi bị cho vào chảo.

Đọt mướp chấm tương ớt cùng với đọt mướp xào lòng gà đều ngon, vị bùi bùi, béo ngậy đặc trưng. Hoa mướp rất dễ nấu, có thể nấu với bất cứ thứ gì. Một số món ăn được chế biến từ hoa mướp như xào tôm đồng nhỏ lửa, át mùi tanh; xào với phần da và bao tử ếch không bị nhớt, ăn giòn tan …

Ngày xưa hoa mướp là thức ăn của người nghèo, dễ kiếm, mọc đầy hàng rào. Hàng xóm muốn ăn, không cần năn nỉ, hái tùy tiện. Bây giờ nụ mướp là đặc sản.

Hoa lục bình

Nếu có dịp về các tỉnh miền Tây. Bạn sẽ được thưởng thức món lục bình xào tỏi thơm ngon, đậm đà. Phần bông của lục bình có vị ngọt, giòn rất dễ bắt cơm và đỡ ngán. Nhất định không được bỏ lỡ cơ hội thưởng thức món đặc sản ở đây nhé!

Theo Đông y, bông lục bình có vị hơi ngọt, tính mát. Có tác dụng lợi tiểu, giải độc, trừ phong, thanh nhiệt. Nếu bạn gặp các vấn đề về hen suyễn, ho gió. Chỉ cần chưng hoa lục bình với đường là có thể thấy công dụng tức thì.

Trên đây là những loài hoa có thể chế biến thành món ăn ngon dân dã. Nếu bạn chưa từng thử thì hãy thử nấu cho cả gia đình cùng thưởng thức nhé!. Những món ăn được chế biến từ hoa đảm bảo sẽ không làm bạn thất vọng đâu. Tham khảo thêm nhiều thông tin tại website Nông sản Dũng Hà hoặc thucphamkho.vn